Monday, March 22, 2010
Sunday, March 21, 2010
Đá banh



Tuesday, March 16, 2010
Huề tiền
Huề Tiền
Nguyễn ĐạiTrong một chương trình Thúy Nga Paris by Night, M.C. có kể một chuyện vui về một người đàn ông tuyên bố “tôi thích lấy vợ vừa giàu vừa đẹp hơn là vừa xấu vừa nghèo”. Dân gian gọi đó là câu nói “huề tiền”, ám chỉ các câu nói không có ý nghĩa gì cả. “Huề tiền” không đem lại một điều gì mới, nội dung của câu nói (hoặc hành động nói chung) “huề tiền” thường ai cũng biết rồi. Người phát ngôn “huề tiền” không có bất cứ trách nhiệm gì. “Huề tiền” có lúc đem lại nụ cười sảng khoái, nhưng cũng có lúc đem lại cục tức anh ách.
Không hiểu sao, trong xã hội ta, những người có trách nhiệm rất hay có những câu nói “huề tiền”. Nhân dân nghe chỉ biết cứng họng cười trừ, biết làm sao được khi người có trách nhiệm cũng chính là người nắm quyền lực.
Vụ nhân văn giai phẩm là một sai lầm nghiêm trọng trong lịch sử. Đến nay, tuy chúng ta đã phục hoạt cho các văn nghệ sĩ, nhưng việc phục hoạt diễn ra một cách rất thiếu công khai. Thiếu hẳn một thông báo chính thức trên các phương tiện thông tin về những sai lầm, về nguyên nhân và trách nhiệm thuộc về ai. Thiếu hẳn một danh sách các nạn nhân, mức độ thiệt hại của mỗi người, kết quả phục hồi thế nào. “Huề tiền”!
Theo nhà thơ Hữu Loan, thì khi có người thắc mắc về tự do ngôn luận, ông Trường Chinh sửng sốt: “Anh nói sao? Các anh được tha hồ tự do chửi đế quốc đó thôi”. Đúng là “huề tiền”. Không ai cấm tự do ngôn luận, nhưng chỉ được chửi đế quốc. Mọi người đều được phép phát biểu, nhưng nhớ chỉ phát biểu những gì… được phép!
Đọc “Chuyện kể năm 2000” của nhà văn Bùi Ngọc Tấn, ta thấy khi nhân vật chính thắc mắc không biết mình bị bắt vì tội gì thì cán bộ trả lời anh cứ suy nghĩ, không dưng người ta bắt anh. “Huề tiền” vì rơi vào câu chuyện con gà và quả trứng. Bị bắt, hỏi tại sao bắt, trả lời cứ suy nghĩ – không lẽ tự dưng bắt.
Đó là những câu chuyện của thời xa xưa…
Gần hơn một chút là câu chuyện mở cửa kinh tế năm 1986. Thế giới người ta đã tuân theo quy luật kinh tế thị trường từ lâu. Ta tự thắt cổ mình bằng nền kinh tế bao cấp làm cả nước điêu đứng. Đại hội Đảng 1986 quyết định cải cách về kinh tế, đem lại cuộc sống dễ thở hơn cho nhân dân. Tốt thôi, nhưng ca ngợi nhau là “sáng suốt, dũng cảm” thì thật “huề tiền”. Ai lại tự thắt cổ mình đến gần chết thì tự nới lỏng rồi tự khen mình “sáng suốt” bao giờ!
Khi dân tình đang lo lắng về vệ sinh an toàn thực phẩm thì cán bộ vẫn lạc quan vì thị trường vẫn có thực phẩm sạch. Một thái độ “huề tiền”. Vì như vậy, phải chăng cán bộ muốn nhắn nhủ rằng, khi không còn cách nào kiếm ra thức ăn sạch thì cán bộ sẽ ra tay (?)
Ngài Bộ Trưởng Trần Văn Tuấn thì khẳng định rất khó chấm dứt nạn chạy chức chạy quyền vì người chạy chức có báo đâu mà biết. Rất “huề tiền”. Và như vậy thì cũng rất khó dẹp ma túy, tham nhũng, hối lộ và… bất kể tệ nạn nào, bọn bán ma túy, tham nhũng, hối lộ có báo đâu mà biết.
Do chúng ta định hướng đi lên xã hội chủ nghĩa nên vẫn còn một số ngành như điện, xăng nước… vẫn độc quyền. Nhưng khi các ông độc quyền muốn tăng giá thì họ đưa lý do là để phù hợp… với kinh tế thị trường. “Huề tiền” vì họ lợi dụng rất khéo kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong khi đó, thị trường gì mà không thấy cạnh tranh, không thấy đổi mới để tăng năng suất, giảm chi phí, giảm thất thoát…
Chủ nghĩa Mác là vô địch, là kim chỉ nam để hành động. Ai “xét lại” chủ nghĩa Mác lập tức có vấn đề. Nhưng nếu lãnh đạo làm khác chủ nghĩa Mác, thì đó là vận dụng một cách sáng tạo. Đây là dạng “huề tiền” do quyền lực của lãnh đạo quá cao, mà nhân dân thì quá thấp cổ bé họng. Đúng là miệng nhà quan có gang có thép. Hay dân gian còn có câu “muốn nói ngoa làm cha mà nói”. Một ví dụ cụ thể là vấn đề tự do báo chí. Mác cho rằng báo chí nói chung là sự thực hiện tự do của con người, do đó ở đâu có báo chí ở đó có tự do báo chí. Ông nêu cái đối lập của báo chí tự do là báo chí kiểm duyệt "là cái quái dị không có tính cách", "là con quái vật được văn minh hóa, cái quái thai được tắm nước hoa". Nhưng ta thì kiên quyết cấm báo chí tư nhân.
Chương trình giáo dục nặng nề, bệnh thành tích trầm kha, nhưng lãnh đạo khẳng định giáo viên phải chủ động giảm tải. “Huề tiền” vì vô trách nhiệm. Đẩy hết cho giáo viên là xong. Tôi nghi thế nào cũng có ngày, ngành giao thông tuyên bố người lái xe phải chủ động giảm kẹt xe, ngành xây dựng khẳng định công nhân phải chủ động giảm tai nạn.
Gần đây, chủ tịch quốc hội Nguyễn Phú Trọng khi trả lời hãng thông tấn Express Ấn Độ cho rằng không nhất thiết là kinh tế thị trường thì phải đa đảng, và ở Việt Nam chưa thấy sự cần thiết khách quan cần phải có chế độ đa đảng. Ít nhất là cho đến bây giờ. Cũng “huề tiền” vì ông chưa nêu được các sự cần thiết khách quan là gì? Và theo ông thì lộ trình nào và cho đến bao giờ thì cần có đa đảng. Tôi không quan tâm lắm đến đa hay đơn đảng, nhưng chẳng thà nói ngắn gọn “chúng tôi không thích đa đảng, hiện nay chế độ đơn đảng của chúng tôi vẫn chạy tốt”, để xem phóng viên nói sao.
Trước khi kết thúc, xin kể thêm một câu chuyện huề tiền diễn ra hàng ngày. Đó là bảng thông báo tiến độ trên các lô cốt. Đến hạn chót thi công mà chưa xong việc, họ xóa ngày ghi trên bảng và viết ngày mới để không trễ tiến độ!!!
Câu nói “huề tiền”, thường chỉ là vô thưởng vô phạt, nghe xong rồi thôi. Nhưng cũng có khi thể hiện sự thấp kém, ngớ ngẩn. Nguy hiểm hơn nữa là sự vô trách nhiệm của người phát ngôn. Người nghe đôi lúc cảm thấy ngán ngẩm vì người có chức có quyền ai lại nói thế bao giờ, muốn cười mà cười không nổi.
Tôi trộm nghĩ, ở các xã hội dân chủ như Hà Lan, Đan Mạch, ông có chức có quyền nào mà “huề tiền” như vậy chắc khó yên với dân chúng.
Nguyễn Đại
TPHCM, tháng 3 – 2010 (những ngày xăng và điện tăng giá)
__________________________
[1] http://www3.vietnamnet.vn/chinhtri/201002/Chua-thay-su-can-thiet-khach-quan-phai-co-da-dang-896146/